Marktwerking
In De Nazaten heb ik het onder andere over het nut van marktwerking in sectoren als de gezondheidszorg en postbezorging. De realiteit heeft voor wat betreft laatstgenoemde sector het antwoord gegeven. Ik vroeg me af wat het nut is van een marktordening waarbij elke dag meerdere onderbetaalde postbezorgers langskomen om steeds minder brieven te bezorgen. Deze week hoorden we dat Postnl van plan is te fuseren met Sandd om zo een marktaandeel te bereiken van 90%. Die fusie is noodzakelijk om te voorkomen dat beide bedrijven failliet gaan. De kosten gaan dan jaarlijks met 40 miljoen euro omlaag. Bovendien zullen de beloningen van de medewerkers verhoogd worden tot een aanvaardbaar niveau. Dat is op zich natuurlijk grappig te noemen. De arbeidskosten gaan omhoog en tegelijkertijd dalen de exploitatiekosten. Ongetwijfeld zullen de arbeidskosten bij Postnl het hoofdbestanddeel van de uitgaven vormen. Een conclusie van het beschouwen van deze feiten zou kunnen zijn dat de marktwerking in deze sector totaal mislukt is. Het heeft niet geleid tot lagere prijzen en zeker niet tot goede arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers. Eigenlijk hadden we dat tevoren toch kunnen zien aankomen?
Interessanter is de invoering van marktwerking in de gezondheidszorg. De meeste Nederlandse ziekenhuizen werken met maatschappen van medisch specialisten waarbij geldt dat hoe meer verrichten ze doen, des te meer ze verdienen. Dat leidt er in de praktijk toe dat, laten we zeggen niet alle aandacht is gericht op het verminderen van het aantal operaties en consulten. Het in dienst nemen van medisch specialisten heeft tot gevolg (en dat is onderzocht) dat het aantal medisch specialisten stijgt. De druk om efficiënt te werken blijkt zacht gezegd niet erg toe te nemen. Wel neemt het aantal operaties af.
Er zijn particuliere klinieken die veel winst maken. Da's mooi zou je zeggen. Ware het niet dat deze klinieken de krenten uit de pap eten en de ingewikkeldere en dus duurdere gevallen over laten aan met name universitaire ziekenhuizen. Je ziet de kosten van deze ziekenhuizen dan ook enorm stijgen.
De conclusie dat marktwerking in de zorg het kostenniveau verlaagt is niet zo maar te trekken. laten we zeggen dat we er nog niet uit zijn.
